De Europese Unie legt regels op om de CO2-emissies van de productie van goederen te reduceren, maar andere landen(groepen) hanteren er minder of geen. Om te vermijden dat deze landen een oneerlijk concurrentievoordeel zouden genieten, is het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) in het leven geroepen. Dit heeft belangrijke gevolgen voor invoerders, die uitgebreid moeten rapporteren en emissierechten dienen te betalen. Hierover willen we je informeren.
Het CBAM is door de Europese Commissie ontworpen om de koolstofemissies te reguleren in de context van internationale handel. Om dit te realiseren gaat de EU een belasting op de invoer van goederen heffen op basis van de CO2-voetafdruk van hun productie. Het CBAM streeft ernaar om een gelijk speelveld te creëren tussen bedrijven in landen met strenge klimaatmaatregelen en bedrijven in landen met een minder stringente regelgeving op dit gebied.
Het CBAM heeft dus zowel economische als ecologische doelstellingen: het beoogt enerzijds het waarborgen van eerlijke concurrentie en anderzijds het verhogen van de druk op landen en bedrijven opdat ze hun emissies zouden reduceren.
In eerste instantie worden door de EU zes producten geviseerd: cement, meststoffen, ijzer en staal , aluminium, waterstof en elektriciteit.
Complexe regels
Het mechanisme is gebaseerd op een benchmark per ton geproduceerde goederen. Deze waarde is afhankelijk van de verbruikte energie (koolstof) om deze te produceren. Importeurs betalen een belasting op het verschil tussen de werkelijke emissies van het geïmporteerde product en de vastgestelde benchmark. Hiervoor moeten ze specifieke informatie verstrekken om de koolstofemissies van geïmporteerde goederen te berekenen. Als een goed deels in de EU wordt geproduceerd (of in een gelijkgesteld land zoals het VK), dan mag de overeenkomstige waarde afgetrokken worden.
Invoerder is verantwoordelijk
Opgelet: het zijn de invoerders die verantwoordelijk zijn voor het verstrekken van de nodige informatie die dient om de koolstofemissies van geïmporteerde goederen te berekenen en de bijbehorende belastingen vast te stellen.
In tegenstelling tot bijvoorbeeld douane-aangiftes kan Transuniverse de rapportage van deze emissiegegevens niet doen. Dit betekent dat je als invoerder aansprakelijk bent voor het vergaren en verstrekken van de relevante gegevens.
De overgangsfase is al gestart
Het mechanisme treedt in werking op 1 januari 2026, maar er is een zogenaamde ‘proef- en leerperiode’ voorzien. Deze overgangsfase startte op 1 oktober 2023 en loopt tot 31 december 2025. Tijdens die fase moet men elk kwartaal de berekeningen al uitvoeren en doorgeven aan het CBAM Comité.
Vanaf 1 januari 2026 zal men de belasting effectief moeten betalen door “CBAM-certificaten” in te leveren. Deze certificaten moeten op de primaire markt worden gekocht tegen de wekelijkse prijs voor uitstootrechten bepaald volgens het Emissions Trading System (ETS).
Bereid je goed voor!
Zoals hierboven aangegeven ben je als invoerder verantwoordelijk voor de rapportage en (vanaf 2026) het betalen van de emissierechten. Wij raden je dan ook aan om je goed te informeren en te organiseren zodat je volledig klaar bent wanneer, na de transitieperiode, het CBAM effectief betalend wordt.
Meer informatie over de werking van het CBAM vindt u op deze site van de Belgische overheid:
https://klimaat.be/klimaatbeleid/europees/cbam
In de transitieperiode van het CBAM reikt de EU een aantal “default values” aan. Deze verwijzen naar vooraf ingestelde emissiewaarden die worden gebruikt wanneer specifieke gegevens over de koolstofintensiteit van bepaalde goederen ontbreken. Meer informatie over deze waarden vindt u hier:
